Norita Pinas

Kunstliefde, mei 2021 – installatie van Norita Pinas.  

Tijdens een bezoek aan Kunstliefde in Utrecht raak ik in gesprek met Norita Pinas, die in de grote zaal haar installatie heeft gebouwd.

Het gesprek met Norita brengt me in verwarring en zet me aan het denken. Ik moet mezelf even op het andere been zetten. Hoe kan ik, als witte, oudere westerse man, kijken naar kunst die op het eerste gezicht geen gebruik maakt van de vanzelfsprekende witte westerse beeldtaal? Terwijl ik degene ben die altijd zegt dat de vorm niet uit maakt, het gaat om wat je doet. Het gaat om het achterliggende, innerlijke verhaal. Wat Norita doet is zich open stellen voor alle culturele waarden – vertalen van klassieke Europese waarden naar oude, generieke waarden: waarom maak je kunst. Zij zegt: “… ik leg mijn verhaal erin. Het is een eerbetoon aan mijn voorouders. Mijn geschiedenis. De dingen zijn scheef gegroeid, ik wil dat laten zien zodat we het weer recht kunnen zetten. Ik gebruik symbolen die uit mijn culturele achtergrond komen….”  Ieder schilderij is een verhaal, of eigenlijk is het andersom – ieder verhaal levert een kunstwerk op. Meer dan een schilderij.

Het innerlijk. Cultuur, natuur. We zijn afgedwaald van de natuur, zegt ze. 

Wat me treft is de verwoording van haar drijfveren. 

Is kunst niet altijd een opening naar de ziel?

Wat je dan ook onder ‘ziel’ verstaat – en daar gaat dit eigenlijk over. Ons westerse begrip van ‘ziel’ is gekleurd door het christelijke geloof. Haar ziel is de verbinding met de voorouders. 

Ze doet me denken aan Jozef Beuys. En Mondriaan. Verbeelding van het spirituele. Iedereen is kunstenaar. Connectie met de natuur.

Wat is inspiratie. Zij vertaalt dat naar contact met de voorouders. 

Ik voel dat zelf ook wanneer ik een tekening maak. Het is een opening – alleen is dat bij mij naar iets onbestemds. Het ritueel van tekenen is een handeling op zich zelf. Het is als muziek maken. Je voelt het, je beleeft het. Het mooie van Norita’s werk is dat zij in staat is om dat te vertalen naar verbinding met de natuur.  Naar verbinding met het verleden. Want dat zijn wij, toch? Onze hele cultuur is niets anders dan een opstapeling van ervaringen. Daarin verbinden we ons met onze voorouders. In de cultuur van de Marron, waar Norita is opgegroeid, is dat vanzelfsprekend aanwezig. Bij ons is dat er niet meer. Het mooie is dat Norita dat juist wel ziet: oude schilderijen neemt ze als ‘achergrond’ omdat die haar verbinden met onze voorouders. Onze gezamenlijke voorouders. Vervolgens voegt ze daar haar eigen, individuele maar toch gemeenschappelijke ervaringen aan toe. 

Daar zit ook nog een ding. De vanzelfsprekendheid waarmee zij zich verbonden voelt, onderdeel voelt van haar cultuur, zo vanzelfsprekend willen wij, westerse mensen, ons als individu, als uniek, alleenstaand individu manifesteren. Onze kunst (mijn kunst) gaat alleen over onszelf. Het zijn individuele reizen en zoektochten. Kijk naar iemand als Klaas Kloosterboer of Gijs van Lith. Misschien zoeken wij iets dat al lang bestaat maar dat we vergeten zijn, onderweg ergens verloren zijn. Kunst is een manier om je te verhouden tot de wereld. In onze individuele, zakelijke, commerciële westerse wereld leidt dat tot eenzaamheid. Kunst uit eenzaamheid. In tegenstelling tot kunst die geboren wordt uit verbondenheid. Kunst die samenwerking zoekt. 

Het mooie, het intrigerende, van Norita’s werk is dat zij in staat is om beide te verenigen. Met behoud van haar eigen identiteit. 

---

Gezien bij:
Kunstliefde / Nieuwe Liefde 21 / 08 mei-30 mei 2021
Locatie: Kunstliefde Ruimte voor Beeldende Kunst in Utrecht.